در اکثر موارد، افسردگی به درمان‌های رایج به خوبی پاسخ می‌دهد؛ اما تقریباً یک سوم افراد مبتلا به این بیماری، در مقابل درمان‌های متداول مقاومت نشان می‌دهند. به همین دلیل، بسیاری از افراد با تجربه افسردگی تمایل دارند از درمان افسردگی با طب سوزنی یا سایر درمان‌های تکمیلی استفاده نمایند.
از حدود ۳۰۰۰ سال پیش، پزشکان چینی از طب سوزنی به عنوان یک روش درمانی برای بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کنند. این پزشکان باور دارند که قرار دادن سوزن در نقاط خاصی از بدن، انرژی مسدود شده را آزاد کرده و به بازیابی سلامت و تعادل کمک می‌کند.
نتایج تحقیقات در زمینه درمان افسردگی با طب سوزنی امیدوارکننده است، اما هنوز به صورت قاطع ثابت نشده که آیا این روش می‌تواند به عنوان یک جایگزین موثر برای درمان‌های سنتی افسردگی باشد یا خیر. افرادی که به دنبال درمان افسردگی با طب سوزنی هستند، بهترین نتایج را زمانی خواهند گرفت که این روش را با ترکیب درمان‌های استاندارد از جمله روان‌درمانی و داروهای درمانی متداول انجام دهند.
در این مقاله، دکتر ضحی زندی به عنوان یک تخصصی در این زمینه، به بررسی درمان افسردگی با طب سوزنی، عوارض جانبی احتمالی و نتایج تحقیقات جدید در این زمینه پرداخته و اطلاعات بیشتری را برای شما فراهم کرده است.
آیا درمان افسردگی با طب سوزنی واقعیت دارد؟
افسردگی به عنوان یک اختلال روانی با ویژگی‌هایی همچون احساس غم، اندوه مداوم و از دست دادن علاقه توصیف می‌شود و ممکن است علائم متنوعی ایجاد کند. این علائم شامل اختلال در خواب، خستگی، کاهش انرژی، فکر به خودکشی، تغییر در اشتها و وزن، تحریک‌پذیری و ناامیدی حتی نسبت به مسائل کوچک، مشکل در تمرکز و حافظه، احساس گناه و بی‌ارزشی می‌شوند.
با وجود اینکه بسیاری از افراد با استفاده از درمان‌های معمولی و روان‌درمانی از افسردگی بهبود می‌یابند، اما یک بخش قابل توجه از مبتلایان به این اختلال به درمان مقاومت نشان می‌دهند و درصد قابل توجهی از آن‌ها دوباره با علائم افسردگی مواجه می‌شوند.
استفاده از طب سوزنی ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به افسردگی موثر باشد، اما تاکنون نتایج تحقیقات واضحی در این زمینه ارائه نشده است. ارزیابی اثربخشی درمان‌های افسردگی به دلیل تغییرات زمانی در علائم این اختلال، چالش‌های خود را دارد. برخی از افراد با استفاده از چند روش درمانی مختلف بهبود می‌یابند و علائم بعضی از آن‌ها حتی با استفاده از روش‌های مختلف برطرف نمی‌شوند.
تجربیات افراد افسرده نشان می‌دهد که طب سوزنی می‌تواند به بهبود علائم آن‌ها کمک کند، اما تاکنون اطلاعات کافی برای تأیید اثربخشی این روش درمانی وجود ندارد. برخی از محققان باور دارند که شواهد موثری برای درمان افسردگی با طب سوزنی وجود ندارد، اما نتایج تازه‌ترین تحقیقات نشان می‌دهد که:
- طب سوزنی ممکن است در مقایسه با دارونما، شدت افسردگی را کاهش دهد.
- این روش در مقایسه با دارو، کمترین عوارض جانبی را ایجاد می‌کند.
- استفاده همزمان از طب سوزنی و داروها به‌طور معنی‌داری می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد.
به‌طور کلی، شواهد کافی برای حمایت از درمان افسردگی با طب سوزنی وجود ندارد و نیاز به انجام مطالعات بیشتر در این زمینه حس می‌شود. در حال حاضر، این تکنیک به عنوان جایگزین کامل برای درمان‌های استاندارد افسردگی مطرح نمی‌شود.
روش اجرای طب سوزنی چگونه است؟
در این روش، پزشک از سوزن‌های بلند و نازک که به قطر موهای انسان شبیه هستند، برای تحریک نقاط خاصی در بدن استفاده می‌کند. محل قرار گیری سوزن‌ها به نوع بیماری و نیازهای فرد مربوط می‌شود. طب سوزنی امروزه به عنوان یک روش موثر برای درمان مشکلات متعدد از جمله آرتریت، دردهای قاعدگی، دردهای مزمن، درد حاد عضلات، دردهای کمر و زانو، میگرن و سردرد، و آسیب‌های ورزشی به کار گرفته می‌شود.
پزشکان و علاقمندان به طب سوزنی باور دارند که انرژی خاصی به نام “چی” بر تأثیر سلامتی انسان‌ها افتاده و مسدود شدن یا تغییر در جریان این انرژی می‌تواند باعث ایجاد گستره وسیعی از علائم شود. طب سوزنی با تحریک انرژی چی، سعی در بهبود جریان صحیح این انرژی دارد و این بهبود در بهبود سلامتی تاثیرگذار است.
هر نقطه در بدن به طور ظاهری با عملکردهای خاص ویژه‌ای ارتباط دارد. برای درمان افسردگی با طب سوزنی، نقاط مشخصی تحریک می‌شوند که به اعتقاد پزشکان، با بهبود روانی فرد، افزایش خوش‌بینی، ایجاد لذت و سایر ویژگی‌های مثبت در ارتباط هستند.
تحقیقات جدید در زمینه درمان افسردگی با طب سوزنی چه می‌آورد؟
به گونه‌های مختلفی تاثیر طب سوزنی در درمان افسردگی مورد بررسی قرار گرفته است، اما یک مطالعه اخیر در سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۶ شمسی) شواهد ضعیفی را در حمایت از اثربخشی آن نشان داده است. این تحقیق همچنین نشان داده است که هنگام استفاده از طب سوزنی به همراه داروهای ضدافسردگی، امکان بهبود نتایج درمان وجود دارد.
تخصصی در مورد ارتباط بین طب سوزنی و درمان افسردگی هنوز کاملاً روشن نیست، اما یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ میلادی (۱۳۹۷ شمسی) نشان داد که این روش احتمالاً با تنظیم نوروترنسمیترها، که انتقال‌دهنده‌های عصبی هستند و بسیاری از داروهای ضدافسردگی بر روی آن‌ها تأثیر می‌گذارند، به درمان افسردگی کمک می‌کند.
بر اساس تحقیقات قبلی، این مطالعه نشان می‌دهد که طب سوزنی ممکن است از طریق تنظیم گیرنده‌های گلوتامات، به بدن کمک کند تا به نوروترنسمیترها بهتر واکنش نشان دهد. این موضوع می‌تواند به درمان افسردگی و مشکلات دیگر سلامت روانی مانند اسکیزوفرنی و اضطراب مفید باشد.
در یک تحقیق دیگر در سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۸ شمسی)، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که طب سوزنی می‌تواند شدت افسردگی را تا حد کمی کاهش دهد و در همراهی با داروهای ضدافسردگی، اثربخشی آن‌ها را بهبود بخشد. با این حال، به دلیل کیفیت پایین برخی مطالعات و تناقض نتایج آن‌ها، در حال حاضر نمی‌توان به طور قطع این روش را در درمان افسردگی مؤثر دانست. بهترین روش درمان افسردگی مشاوره فردی است.
خطرات و عوارض جانبی درمان افسردگی با طب سوزنی
رغم اینکه بسیاری از داده‌ها نشان می‌دهند که طب سوزنی اغلب بی‌خطر است، اما مانند تمام درمان‌های پزشکی، این روش نیز همراه با عوارضی است که حتماً باید به آن‌ها توجه کرد. در طب سوزنی، عوارض کم و نادری وجود دارد که عبارتند از:
- درد در حین انجام طب سوزنی یا بعد از آن
- کبودی در نقاط وارد شده توسط سوزن
- خونریزی از نقاط تحریک شده
- سرگیجه یا سردرد پس از جلسات
- حالت تهوع
اگر به اختلال خونریزی مبتلا هستید یا از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید، احتمال خونریزی یا کبودی افزایش می‌یابد. همچنین، در صورت داشتن سابقه‌ی آلرژی، باید این اطلاعات را با پزشک خود به اشتراک بگذارید، زیرا مواد شیمیایی مورد استفاده ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شود.
اگر در بدن شما دستگاه‌های الکتریکی مانند ضربان‌ساز قلب یا پمپ انفوزیون وجود دارد، از الکترواکوپانکچر (طب سوزنی الکتریکی) که از دستگاه‌های الکتریکی برای تولید تحریک الکتریکی استفاده می‌کند، باید خودداری شود، زیرا این امر ممکن است به مختلف شدن دستگاه‌های داخلی بدن منجر شود.
زنان باردار نیز باید در نظر داشته باشند که اگرچه طب سوزنی در کاهش افسردگی مؤثر است، برخی از نوع‌های آن ممکن است ریسک القای زایمان را افزایش دهند.
در صورت استفاده از سوزن‌های کثیف، تکنیک‌های نادرست یا تجربه ناکافی پزشک، ممکن است عوارض جدی از جمله خونریزی، سوراخ شدن اندام‌ها، آسیب به عروق خونی اصلی، عفونت و حتی شکستن سوزن در زیر پوست ایجاد شود. بنابراین، اطمینان حاصل کنید که پزشک از سوزن‌های استریل و تک‌بار مصرف استفاده می‌کند و قبل از هر جلسه، بدن شما به‌طور کامل تمیز شود.
اعتبار و استفاده از طب سوزنی به عنوان یک راهکار تکمیلی
استفاده از طب سوزنی به عنوان یک روش تکمیلی ممکن است یک انتخاب هوشمندانه برای تقویت درمان‌های معمولی پزشکی باشد. در واقع، طب سوزنی باید به عنوان یک نوع طب مکمل مدنظر قرار گیرد، به این معنا که جایگزینی کامل برای درمان‌های استاندارد نیست، بلکه به عنوان یک افزایه موثر به درمان‌های پزشکی ارائه می‌شود.
این رویکرد متداول، به افراد این امکان را می‌دهد که هم از فواید درمان‌های معمولی بهره‌مند شوند و هم از اثرات مثبت طب سوزنی بهره‌مند گردند. این ترکیب موازنه‌ای میان دو روش، به شما کمک می‌کند تا یک درمان گسترده‌تر و همگانی‌تر را تجربه کنید.
جمع بندی از درمان افسردگی با طب سوزنی
در ختم کلام، طب سوزنی به عنوان یک گزینه موثر می‌تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند، به‌ویژه زمانی که به همراه داروهای ضدافسردگی مورد استفاده قرار گیرد. اما باید توجه داشت که طب سوزنی هیچ‌گونه جایگزینی برای درمان‌های پزشکی استاندارد نیست و درمان افسردگی به وسیله طب سوزنی نیازمند مطالعه و تحقیقات دقیق است.
به عنوان یک بیماری جدی، افسردگی نیازمند راهنمایی و درمان تخصصی است و درمان ناقص آن ممکن است منجر به مشکلات اجتناب‌ناپذیری شود. بنابراین، همواره توصیه می‌شود که قبل از اتخاذ هر گونه تصمیمی در خصوص درمان افسردگی، با پزشک خود مشورت کرده و گام‌های مناسب را با توجه به وضعیت خود اقدام نمایید.
